Башкирско-русский словарь
һыйым
см. һыйыш
һыйындырыу
приютить (кого); давать убежище, пристанище (кому)
һыйыныу
1
жаться, прижиматься, льнуть
бала атаһына һыйына - ребёнок льнёт к отцу;
һыйынып ултырыу - сидеть, прижившись;
ауыл тауға һыйынған - деревня прижалась к горе
2
обращаться за помощью (к кому); просить помощи (у кого)
ололарға һыйыныу - обращаться за помощью к старшим
3
прятаться, забиваться
ағас артына һыйыныу - спрятаться за дерево;
мөйөшкә һыйыныу - забиться в угол
һыйынышыу
взаимн. от һыйыныу
һыйыр
корова || коровий
ала һыйыр - пегая корова;
тана һыйыр - тёлка;
тыуса һыйыр - корова, не давшая первого приплода;
һауын һыйыр - дойная корова;
һыйыр теле - коровий язык;
һыйыр һөтө - коровье молоко;
һыйыр һауыусы - дояр, доярка
[[]]
ҡыр һыйыры - (диал.) лось;
һыйыр йылы - год быка (второй год двенадцатилетнего животного цикла у мусульман);
һыйыр сәнскәге - (диал.) личинка овода;
һыйыр теле - (бот.) серпуха;
һыу һыйыры - буйвол
һыйыу
1
умещаться, вмещаться, помещаться, входить (куда)
ҡумтаға һыйыу - вмещаться в короб;
мейескә һыйыу - умещаться в печке
[[]]
энә һыйған ергә еп тә һыя - (погов.) куда входит игла, туда проходит и нитка
2
быть впору, подходить по размеру
был бүрек миңә һыя - эта шапка мне впору
[[]]
аҡылға (йәки башҡа) һыймау - уму непостижимо;
донъяға һыймау - гордиться, кичиться;
эскә һыймау - переполниться (радостью, горем);
һыйып йәшәү - жить в ладах, в согласии
һыйыш
вместительность, ёмкость
был шешәнең һыйышы өс литр - ёмкость этой бутылки три литра
һыйышлы
вмещающий
ике биҙрә һыйышлы самауыр - самовар, вмещающий два ведра
һыйышыу
1
вмещаться, помещаться
бүлмәгә һыйышыу - вмещаться в комнату
2
быть в согласии, сосуществовать
һыйышып йәшәү - а) жить в согласии; б) мирное сосуществование
3
см. һыйыныу
һыҡа
диал.
см. ҡылау I
һыҡҡыс
пресс
май һыҡҡыс - пресс (для выжимания растительного масла);
һут һыҡҡыс - соковыжималка
һыҡмыр
разг.
скряга; жмот прост.
һыҡмыр булыу - быть скрягой
һыҡра
1
человек, страдающий недержанием мочи
2
см. һыҡрыҡ
һыҡраныу
1
страдать (от чего) || страдание
ауыр тормоштан һыҡраныу - страдать от трудной жизни
2
ныть; жаловаться (на что) || нытьё, жалоба
ауырыуҙан һыҡраныу - жаловаться на болезнь
һыҡратыу
1
понуд. от һыҡраныу
2
изводить
йөрәкте һыҡратыу - изводить сердце
һыҡрау
см. һыҡраныу
һыҡраш
1
страдание
халыҡ һыҡрашы - народное страдание
2
нытьё, жалоба
һыҡрыҡ
разг.
моча, урина
һыҡтатыу
1
многокр. от һыҡтау
2
плакать, всхлипывать
һыҡтау
1
страдать; горевать, печалиться || страдание, печаль
ауыр тормоштан һыҡтау - страдать от тяжёлой жизни
2
всхлипывать
һыҡтап илау - плакать, всхлипывая
3
страдание, печаль
һыҡтап йәшәү - жить в страдании
4
плач; всхлип, всхлипывание
һыҡтап зарланыу - всхлипывая, жаловаться