Башкирско-русский словарь
йыртыҡ
1 в знач. прил.
рваный, драный, порванный
йыртыҡ тун — рваная шуба
2 в знач. сущ.
дыра, прореха
йыртыҡты тегеп ҡуйыу — зашить прореху
3 перен.
изъян, недостаток
йыртыҡ табыу — найти в ком-чём-л.
йыртыҡ-бортоҡ
собир.
рваньё, тряпьё || рваный, порванный
йыртыҡай
диал.
см. ҡылансыҡ 2
йыртыҡайланыу
диал.
см. ҡылансыҡланыу
йыртылыу
1 страд. от йыртыу
2 рваться, разрываться
йыртылып бөтөү — изорваться;
күлдәк еңе йыртылып сыҡты — рукав рубашки разорвался
йыртыныу
перестараться, лезть из кожи вон
йыртыу
рвать, порвать, разорвать
йыртып алыу — вырвать, оторвать;
йыртып ебәреү — порвать, разорвать (нечаянно);
итәкте йыртыу — порвать подол;
киҫәктәргә йыртып ташлау — разорвать в клочья;
уртаға йыртыу — разорвать пополам
[[]]
ер йыртып ҡысҡырыу (или илау) — диким голосом кричать, орать; плакать навзрыд;
йөҙөн йыртыу — позорить, унижать (в присутствии кого-л.)
йыртыш
этн.
1 кусок материи, к-рым загораживают жениху дорогу к невесте; жених, одарив родственников, наступает на материю и, разрывая её пополам, входит в дом к невесте
йыртыш йыртыу — обряд разрывания материи
2 подарки, раздаваемые свахой на свадьбе
йыртышыу
взаимн.-совм. от йыртыу
йырыҡ
имеющий разрез, с разрезом || прорез, разрез
на одежде
йырыҡ итәк — юбка с разрезом
[[]]
йырыҡ ауыҙ или ауыҙы йырыҡ — рот до ушей (об улыбчивом человеке); перен. не умеющий хранить секреты, болтун
йырылыу
страд. от йырыу
канау йырылды — канава прорыта;
быуа йырылған — запруду прорвало
йырын
1 овражек
прорытый водой
йырын буйлатып ағас ултыртыу — посадить деревья вдоль овражка
2 диал см. гөрләүек
йырындыҡ
см. йырғанаҡ 1
йырыныу
освобождаться, избавляться
хәүефле уйҙарҙан йырыныу — избавиться от тяжёлых дум;
эштән йырыныу — освободиться от работы
йырыу
1 прорыть, прокапывать
канау йырыу — прорыть канаву
2 прорывать
разрушая преграду
һыу быуаны йырған — вода прорвала запруду
3 пробиваться, прокладывать дорогу
үлән йырып барыу — идти сквозь траву;
халыҡ күп, йырып үткеһеҙ — народу много, не пробьёшься
4 изъедать, истачивать
ҡорт бүрәнәне йырған — древоточец источил бревно
йытыҡа
разг. шутл.
жеманница
о девочке, пытающейся походить на взрослую женщину
йыуа
общее название дикорастущих луковичных растений
ат йыуаһы — лук линейный;
йүкә йыуаһы — лук прямой;
күл (или һаҙ) йыуаһы — лук угловатый;
ҡарға йыуаһы — лук обманчивый;
ҡалмыҡ йыуаһы — лук поникающий;
ҡырсын йыуаһы — лук с тёмнозелёными листьями круглой формы (пресноватый на вкус);
ҡыуыш йыуа — лук-резанец;
талғыр йыуа лук — шаровидный;
һаҫыҡ йыуа — черемша
йыуалыҡ
место, где растёт дикий лук
йыуан
1 толстый
об округлых продолговатых предметах
йыуан ағас — толстое дерево;
йыуан бүрәнә — толстое бревно;
йыуан еп — толстая нить
2 толстый, точный, полный
йыуан аяҡ — толстые ноги;
йыуан кеше — толстый человек;
йыуан ҡорһаҡ — толстобрюхий, толстопузый
[[]]
таяҡтың йыуан башы — основная тяжесть (при каком-либо деле);
төптән йыуан сыҡҡан — крижистый, приземистый, крепкого телосложения
йыуанайтылыу
страд. от йыуанайтыу