Башкирско-русский словарь
сәрпүш
диал.
см. түбәсәй
сәрпәк
щепка
сәрпәк яғыу — топить щепками
сәрпәкләнеү
расщепляться на лучины, щепки
сәрпәкләү
1 расщеплять || расщепление
сәрпәкләп ташлау — расщепить;
утынды сәрпәкләп ярыу — расщепить полено на лучины
2 раздроблять || раздробление
һөйәкте сәрпәкләү — раздробить кость
сәрт
подражание звуку шлепка или щелчка
сәрт итеү — шлёпнуть;
сәрт итеп сәтләүек ярыу — щёлкать орехи
сәртләтеү
1 шлёпать кого
сәртләтеп алыу — нашлёпать
2 щёлкать
сәртләтеп сәтләүек ярыу — щёлкать орехи
сәрүи
1 в знач. сущ.
кипарис
2 диал. то же, что
бохар селеге (см. селек)
3 перен.
грациозный, стройный
сәрүәр
I
акация
сәрүәр
II
уст. книжн.
глава, руководитель
сәрхуш
уст. книжн.
пьяный
сәрхуш булыу — (ирон.) напиться вдрызг
сәрхәт
поэт.
1 в знач. сущ.
простор
сәрхәткә сығыу — выйти на простор
2 в знач. прил.
просторный, привольный, разгульный
сәрхәт ялан — привольная степь
[[]]
сәрхәт ҡыяғы — (бот.) гребенщик
сәрәтан
уст. астр.
Рак
сәс
I
волос, волосинка; волосы || волосяной
аҡ сәс — седой волос;
бөҙрә сәс — кудрявые волосы;
сәс бөртөгө — волос, волосок;
сәс ҡыҫтырғыс — приколка, заколка;
сәс төбө — корень волос;
сәс толомо — коса;
сәс үрмесе — лента для косы;
сәс ағарыу — седеть;
сәс алдырыу — стричься, постригаться;
сәс бөҙрәләтеү — сделать перманент, завивку;
сәс үреү — заплетать волосы;
сәс ҡойолоу — выпадение водос;
сәс бәкеһе — бритва;
сәс алыусы — парикмахер
[[]]
маңлай (или кикел) сәсе — чёлка (у лошади);
сәстәре сәскә бәйләнгән — их свела судьба (о супругах);
сәсте йолҡоу — волосы на себе рвать (от досады);
сәс үрә тороу — ужасаться чего, волосы стали дыбом;
сәс менән ер һепереү — угождать кому (букв. волосами землю подметать)
сәс
II
диал.
то же, что
елкә тарамышы
сәс-һаҡал
собир.
волосы и борода
сәсбау
косоплётка, накосник
сәселеү
1 страд. от сәсеү 1
иген сәселгән — хлеб посеян
2 рассыпаться; рассеиваться
ергә сәселеү — рассыпаться по земле, просыпаться на землю
3 рассеиваться || разбредаться, разъезжаться
сит ерҙәргә сәселеү — рассеяться по чужим крайм
4 рассеиваться
яҡтылыҡ нурҙары сәселде — лучи света рассеялись
5 разбрызгиваться
сәсеү
1 сеять, высеивать || сев, посев; высев
сәсеү ваҡыты — время посева;
сәсеү нормаһы — норма высева;
сәсеү эше — посевная работа;
сәсеү әйләнеше — севооборот;
ашлыҡ сәсеү — сеять хлеб;
бойҙай сәсеү — сеять пшеницу;
ужым сәсеү — сеять озимые;
үлән сәсеү — высеивать траву;
ҡабат сәсеү — пересеять;
оялап сәсеү — сеять гнездовым способом;
сәсеп үҫтереү — выращивать;
сәсә башлау — начать сев;
сәсеүҙе тамамлау — завершить сев;
ни сәсһәң, шуны урырһың — (посл.) что посеешь, то и пожнёшь;
ҡасып китһәң дә сәсеп кит — (посл.) посей, даже покидая свою землю
2 [dial]Д[/dial]
засевать
баҫыуға бойҙай сәсеү — засеять поле пшеницей;
сәсеп бөтөрөү — засеять;
сәсеп ҡалдырыу — засевать, засеять (под зябь)
3 рассыпать, посыпать,
ярманы сәсеп ебәреү — просыпать крупу;
сәсеп ебәреү — рассыпать
4 перен.
рассеивать, изливать, излучать что,
өмөт сәсеү — сеять надежду;
шатлыҡ сәсеү — излучать радость
5 метать || метание
икру - о рыбе, лягушке
ыуылдырыҡ сәсеү осоро — период икрометания
сәсеүлек
посев || посевной
сәсеүлекте тапау — травить посевы, вытаптывать посевы
сәсеүсе
сеяльщик; сеятель