Башкирско-русский словарь
ҡырғы
посторонний, чужой
ҡырғы кеше — посторонний человек
ҡырғыҙ
киргиз || киргизский
ҡырғыҙ ҡатыны (ҡыҙы) — киргизка;
ҡырғыҙ халҡы — киргизский народ; киргизы;
ҡырғыҙ теле — киргизский язык
ҡырғыҙса
по-киргизски
ҡырғыҙса һөйләшеү — говорить по-киргизски
ҡырғын
1 резня, бойня
ҡырғын һалыу — учинить массовую резню
2 уст.
мор
ҡырғын төшкәре! — чтоб мор напал! (зложелание)
ҡырғыс
1 скребница
атты ҡырғыс менән таҙартыу — чистить лошадь скребницей
2 тех.
скребок
скважина ҡырғысы — скребок для скважины
3 тёрка
ҡырғыс менән кишер ҡырыу — тереть морковь на тёрке
ҡырғыслатыу
понуд. от ҡырғыслау
ҡырғыслау
1 скрести, чистить скребницей
атты ҡырғыслау — чистить лошадь скребницей
2 тех.
чистить скребком
скважинаны ҡырғыслау — чистить скважину скребком
ҡырғыслашыу
взаимн. от ҡырғыслау
ҡырҙырыу
понуд. от ҡырыу
ҡырҡ
1 числ. колич.
сорок
ҡырҡ йыл — сорок лет;
ҡырҡ көнлөк — на сорок дней
2 в притяж. ф. 3 л. этн.
сороковины; сорочины (уст.)
ҡырҡын үткәреү — справить сороковины;
ҡырҡмаһа (или ҡырылмаһа) ҡырҡ — слишком, чрезмерно, очень много;
ҡырҡҡа ярылырҙай булыу — разрываться на чисти (о чрезмерной занятости);
ҡырҡ ҡат әйттереү — вынуждать много раз повторять (просьбу, поручение);
ҡырҡ төрлө — разнообразный;
ҡырҡ төрлө һөйләү — каждый раз говорить по-разному;
ҡырҡ һүҙгә етеү — на одно слово сорок выпалить (при отговорке, препирательстве);
ҡырҡ эш ҡырылып ятыу — дел по горло, дел невпроворот
ҡырҡа
1 резко
ҡырҡа боролоу — резко оборачиваться;
һүҙҙе ҡырҡа өҙөү — резко оборвать чью-л. речь;
ҡырҡа әйтеү — сказать резко
2 наотрез, категорически
ҡырҡа баш тартыу — наотрез отказаться
3 строго
ҡырҡа иҫкәртеү — строго предупредить
4 резкий
ҡырҡа боролош яһау — делать резкий поворот
5 категорический, решительный
ҡырҡа талап — категорическое требование;
ҡырҡа яуап — категорический ответ
ҡырҡаяҡ
зоол.
1 мокрица
2 сороконожка
ҡырҡбыуын
бот.
хвощ
ҡырҡҡолас
бот.
кровохлёбка
ҡырҡҡы
1 зубило
2 ножницы
для стрижки коз, овец
ҡырҡҡылау
многокр. от ҡырҡыу
ҡырҡҡыс
1 резец
2 секач
3 секатор
[[]]
ҡырҡҡыс теш — резец (зуб), резцы (зубы)
ҡырҡлы
сороковой
о размере обуви
ҡырҡлы итек — сапоги сорокового размера
ҡырҡмыш
I
стригун, стригунок
ҡырҡмыш тай — жеребёнок-стригунок
ҡырҡмыш
II
скупой
ҡырҡмыш кеше — скупой человек;
ҡырҡмыш булыу — быть скупым