Башкирско-русский словарь
йыуындырыу
умывать; мыть, купать || умывание, купание
баланы йыуындырыу — умыть ребёнка; купать ребёнка
йыуыныу
умываться, мыться; купаться || умывание, мытьё; купание
йыуынып алыу — умываться; помыться, обмываться;
мунсала йыуыныу — мыться в бане
йыуыу
1 мыть, обмывать; омывать; смывать || мойка; мытьё; обмывание
иҙән йыуыу — вымыть пол;
йәрәхәтте йыуыу — обмыть рану;
һауыт-һабаны йыуыу — вымыть посуду;
мәйетте йыуыу — совершить обряд омовения покойника; обмыть покойника;
башты һабын менән йыуыу — мыть голову с мылом;
тулҡын ярҙы йыуа — волна омывает берег;
йыуып төшөрөү — смыть
2 разг.
стирать || стирка
кер йыуыу — стирать бельё;
йыуған күлдәк — выстиранная рубаха
3 прост.
обмывать
отмечать что-л. выпивкой
4 перен.; разг
умасливать
льстивыми словами
тел менән йыуыу — умаслить словами (букв. языком)
йыуышыу
1 взаимн.-совм. от йыуыу 1
иҙән йыуышыу — помогать мыть полы
2 диал. см.
йыуыныу
йыһаз
1 обстановка; мебель
бай йыһаз — богатая обстановка
2 утварь
өй йыһазы — домашняя утварь
3 оборудование, оснастка
яңы техник йыһаз — новое техническое оборудование;
электр йыһаздары — электрооборудование
йыһазландырылыу
страд. от йыһазландырыу
бүлмә йыһазландырылған — комната обставлена
йыһазландырыу
1 оборудовать, оснащать || оборудование, оснащение
физика кабинетын йыһазландырыу — оборудовать кабинет физики
2 обставлять, меблировать
фатирҙы йыһазландырыу — обставить квартиру
йыһазлау
см. йыһазландырыу
йыһан
1 в знач. сущ.
весь мир, Вселенная, космос
йыһан арауығы — мировое пространство
2 в знач. сущ.
весь мир, весь свет
йыһан гиҙеү — бродить по свету; путешествовать
3 в знач. прил.; перен.
несметное, бесчётное; большой объём и т. п
количество кого-чего-л.
йыһан халыҡ — масса народу
йыһанама
:
йыһанама китабы — старинная книга о Вселённой
йыһат
уст.
газават, священная война
йыш
1 в знач. прил.
частый
йыш иләк — частое сито;
йыш тараҡ — частый гребень
2 в знач. прил.
густой
йыш ҡарағайлыҡ — густой сосняк
3 в знач. нареч.
часто
йыш килеү — чисто приходить;
йыш осрау — часто встречаться;
йыш һулау — дышать часто;
йыш ҡына — частенько;
йөрәк йыш-йыш тибә — сердце бьётся учащённо
4 в знач. нареч.
густо
ауылдар йыш ултырған район — густонаселённый район;
бәрәңге йыш сәселгән — картофель посажен густо
йыш-йылтыраҡ
собир.
см. йылтыр-йышыр
йышайтыу
1 учащать, убыстрить, ускорить || учащение, убыстрение, ускорение
аҙымды йышайтыу — убыстрить шаг
2 уплотнить
приближая друг к другу
өҫтәлдәрҙе йышайтып ултыртыу — плотно расставить столы
йышайыу
1 учащаться, частить || учащение
йөрәк тибеше йышайҙы — сердцебиение участилось; пульс частит
2 уплотниться, становиться густым
урман йышайғандан-йышая бара — лес становится все гуще и гуще
йышҡы
рубанок, струг
йомро йышҡы — шерхебель;
кәкре йышҡы — большой скобель;
оҙон йышҡы — фугонок;
тырнаҡ йышҡы — скобель;
ҡул йышҡыһы — рубанок
йышҡылау
см. йышыу
йышҡын
диал
см. шыр I
йышлатыу
понуд. от йышлау
йышлау
1 уплотнять
ағастарҙы йышлап ултыртыу — тесно посадить деревья;
иҙәнде йышлау — уплотнить пол, сбить пол
2 зачастить
ул бик йышланы, беҙгә көн дә килә — он зачастил к нам, приходит каждый день