Башкирско-русский словарь
уяуланыу
становиться бдительнее, зорче
кешеләр уяуланған — люди стали бдительными
уяулы-йоҡоло
полусонный
уяулы-йоҡоло булыу — быть в полусне, полусонным
уяулыҡ
бдительность, чуткость, зоркость
уяулыҡ күрһәтеү — проявить бдительность
үбелеү
страд. от үбеү
үбеү
1 целовать
баланы үбеү — целовать ребёнка;
ирендән үбеү — поцеловать в губы;
маңлайҙан үбеү — целовать в лоб;
үбеп алыу — поцеловать
2 в знач. сущ.
поцелуй
әсә үбеүе — поцелуй матери
үбешеү
взаимн. от үбеү
осрашҡанда үбешеү — поцеловаться при встрече
үбештереү
понуд. от үбешеү
үбәк
кусок войлока или холста
подкладываемый под хомутину, чтобы предохранить шею лошади от натирания
үгеҙ
бык; вол || бычий, бычиный; воловий
айғыр үгеҙ — некастрированный бык;
беселгән (йәки екке үгеҙ) — вол;
дүнән үгеҙ — трёх-четырёх-годовалый бычок;
тоҡом үгеҙ — племенной бык;
үгеҙ башмаҡ — годовалый бычок, подтёлок;
болан үгеҙе — олень-самец;
үгеҙ ите — бычатина;
үгеҙ кеүек таҙа — здоровый как бык;
үгеҙ тиреһе — бычья шкура; воловья шкура;
үгеҙ күне — бычья кожа
[[]]
үгеҙ күҙе — арника горная;
үгеҙ күгәүене — слепень бычий;
үгеҙ мөгөҙөнә элерлек тә нәмә юҡ — крайне беден; гол как сокол;
үгеҙ теле — анхуза лекарственная;
үгеҙ йөҙөк — название молодёжной игры колечко
үгәй
неродной
үгәй атай — отчим;
үгәй әсәй — мачеха;
үгәй бала — неродной ребёнок;
үгәй ҡыҙ — падчерица;
үгәй ул — пасынок
[[]]
үгәй ботаҡ — сад. волчок, пасынок;
үгәй инә үләне — (бот.) мать-и-мачеха
үгәй-һағай
собир.
сироты
үгәйһенеү
см. үгәйһерәү
үгәйһерәү
чувствовать себя сиротливо
үгәйһетелеү
страд. от үгәйһетеү
үгәйһетеү
притеснять, обижать
үгәйһетеп ҡарау — относиться к кому-л. как к чужому
үдәгә
удеге, удегеец
үдәгә ҡатыны (ҡыҙы) — удегейка;
үдәгә теле — удегейский язйк
үҙ
мест.
1 возвр.
свой, свой, своё
үҙ атаһы — родной отец;
үҙ иле — своя родина;
үҙ кеше — свой человек;
үҙ йорто — свой собственный дом;
үҙ ҡаны — родная кровь;
үҙ белдеге менән — по своему усмотрению, по своему разумению;
үҙ ирке менән — добровольно, по своей воле;
үҙ итеү — считать своим, близким;
үҙ ҡулы менән тапшырыу — вручить собственноручно;
үҙемдеке үҙәктә, кешенеке - кештәктә — своя рубаха ближе к телу
2 опред.
сам, сами, само
мин үҙем — я сам;
һин үҙең — ты сам;
ул үҙе — он сам;
улар үҙҙәре — они сами;
бала үҙе ҡолап төштө — ребёнок упал сам;
сәғәт үҙе туҡтаған — часы сами остановились
[[]]
үҙ башына — на свою голову; на свой гибель;
үҙ ваҡытында — своевременно, в своё время;
үҙенә күрә түгел — (ирон.) высокого о себе мнения;
үҙ өҫтөңә алыу — брать на себя
үҙ-ара
взаимный, обоюдный || взаимно, обоюдно
күренештәрҙең үҙ-ара бәйләнеше — взаимосвязь явлений;
үҙ-ара дуҫлыҡ һәм ярҙамлашыу тураһында договор — договор о дружбе и взаимопомощи;
үҙ-ара мөнәсәбәттәр — взаимоотношения;
үҙ-ара килешеү — взаимная договорённость;
үҙ-ара ярҙам кассаһы — касса взаимопомощи
үҙ-үҙенән
само [по себе], самопроизвольно
үҙ-үҙенән тоҡанып китеү — самовоспламенение, самовозгорание
[[]]
үҙ-үҙенән ҡәнәғәт булыу — быть самодовольным, проявлять самодовольство
үҙ-үҙең
сам себя
үҙ-үҙеңде алдау — обманывать самого себя, самообман, заниматься самообманом;
үҙ-үҙенде ҡорбан итеү — жертвовать собой;
үҙ-үҙеңде онотоу — самозабвение;
үҙ-үҙеңде маҡтау — самовосхваление;
үҙ-үҙенде сикләү — самоограничение;
үҙ-үҙеңде тәнҡитләү — самокритика;
үҙ-үҙеңде һаҡлау — самозащита