Башкирско-русский словарь
йылтыратыу
1 делать блестящим, сверкающим
тештәрҙе йылтыратып көлөү — смеяться, сверкая зубами
2 придавать блеск, начищать
самауырҙы ҡом менән ышҡып йылтыратыу — начистить самовар песком
йылтырау
1 блестеть, сверкать || блеск, сверкание
ныҡ йылтырау — ярко сверкать;
зөбәржәт таш кеүек йылтырау — сверкать как изумруд;
ҡар бөртөктәре йылтырай — поблёскивают снежинки
2 лосниться || лоск
о загрязнённой и потёртой одежде
еңе йылтырап бөткән — рукава залоснились
йылтырауыҡ
блеск, сверкание
баҙыҡ йылтырауыҡ — яркий блеск
йылтырауыҡлы
блестящий, сверкающий
йылтырауыҡлы булыу — быть блестящим
йылтырашыу
совм.
блестеть, сверкать, поблёскивать
ҡомда алтын бөртөктәре йылтыраша — в песке поблёскивают крупинки золота
йылтырлау
см. йылтырау
йылтырлашыу
см. йылтырашыу
йылтырма
блесна
йылтырмалы ҡармаҡ — удочка с блесной
йылъяҙма
летопись
ваҡиғалар йылъяҙмаһы — летопись событий;
революция йылъяҙмаһы — летопись революции;
йылъяҙмалар китабы — книга летописей
йылы
I
прям., перен.
1 в знач. прил.
теплый
йылы мейес — тёплая печь;
йылы ағым — тёплое течение;
йылы һыу — тёплая вода;
йылы көн — теплый день;
йылы ямғыр — теплый дождь;
йылы кейем — тёплая одежда;
йылы юрған — тёплое одеяло;
йылы хис — тёплое чувство;
йылы хат — тёплое письмо;
йылы һүҙ әйтеү — сказать тёплые слова
2 горячий, теплый
йылы аш — горячая пища
3 перен.; со словами мәл, саҡ, ваҡыт свежий
эҫе йылы мәлдә — по свежему следу
4 тепло
йылы итеп хушлашыу — тепло прощаться;
тышта бөгөн йылы — сегодня на улице тепло
5 в знач. сущ. тепло
мейес йылыһы — тепло печи;
ҡояш нурының йылыһы — тепло солнечных лучей;
ҡул йылыһы — тепло руки;
йылыла тотоу — держать в тепле;
йылыға сыҙам (или йылыла боҙолмай торған) — теплоустойчивый;
йөрәк йылыһы — сердечное тепло;
йылы үткәргес — теплопроводник;
йылы һөйәк һындырмай — жар костей не ломит
[[]]
йылы күҙҙә (или ҡулда) — пока тепло, пока стоит тёплые дни (необходимо делать что-л.);
йылы ҡанлылар — теплокровные;
йылы тәнеңдә туҙһын! — носи на здоровье!;
йылы урын — тёплое местечко;
эскә йылы инеү — появилась надежда на благополучный исход чего, отлегло от сердца
йылы
II
разг.
в год
теге йылы — в тот год;
һуғыш башланған йылы — в год начала войны
йылылыҡ
1 тепло, теплота || тепловой
йылылыҡ үлсәү берәмеге — единица измерения теплоты;
йылылыҡ энергияһы — тепловая энергия
2 перен. тёплое отношение, теплота, тепло
күңел йылылығы — сердечная теплота;
ҡараштағы йылылыҡ — теплота взгляда
йылым
I
невод
йылым менән балыҡ һөҙөү — ловить рыбу неводом;
йылым тартыу — тянуть невод
йылым
II
диал.
см. шыя
йылымыс
чуть тёплый, тёпленький; тепловатый
йылымыс һыу — тёпленькая вода
йылымысланыу
становиться тёпленьким, чуть тёплым; слегка нагреться
йылымыслау
делать тёпленьким, чуть тёплым; слегка нагревать
йылындырыу
1 согревать, давать возможность согреться
мейес башында йылындырыу — согревать на печке
2 безл. от йылыныу
шәп атлағас, йылындырҙы — от быстрой ходьбы стало теплее
йылыныу
1 греться, согреваться || согревание
йылынырға инеү — зайти погреться;
йылынып йоҡлап китеү — согревшись, уснуть
2 см. йылыу I
өй йылыны — в доме стало теплее
йылытҡы
разг.
подогретый, разогретый
йылытҡы аш — подогретый суп