Грабар. Классический армянский
Грабар. Склонение Существительного
Грабар. Склонение Существительного
Существительные с изменяемыми основами
существительные с двумя основами:
| основа 1: И В ед.ч. | основа 2: остальные, И. В. Мест. мн.ч. | |
| Основы на in -r, -ł | ||
|---|---|---|
| oskr 'кость' | osker- | |
| astł 'звезда' | asteł- | |
| dustr 'дочь' | dster- | |
| Основы на -n | ||
| himn 'основа' | himan- | |
| akn 'кемень' | akan- | |
| основа 1: И В ед.ч/мн.ч., Мест. мн.ч. | основа 2: остальные | |
| Основы на -n | ||
| šun 'собака' | s'an- | |
| tun 'дом' | tan- | |
| Большинство основ на -iwn | ||
| ariwn 'кровь' | arean- | |
| zerutʿiwn 'заключение' | zerutʿean- | |
существительные с тремя основами:
| основа 1: И В ед.ч. | основа 2: остальные | основа 3: И В Мест мн.ч. | |
| Большинство основ на -n | |||
|---|---|---|---|
| jukn 'рыба' | jkan- | jkun- | |
| duṙn 'дверь' | dran- | drun- | |
| Отглагольные существительные на -umn | |||
| šeržumn 'движение' | šeržman- | šeržmun- | |
| erdumn 'клятва' | erdman- | erdmun- | |
| Сущ. теряющие -n в И./В.п. ед.ч. | |||
| manuk 'ребенок' | mankan- | mankun- | |
| ałǰik 'девушка' | ałǰkan- | ałǰkun- | |
| основа 1: И./В. ед.ч. | основа 2: Р Д Мест (Отл) ед.ч., И В Мест мн.ч. | основа 3: остальные | |
| azn 'народ' | azin- | azan- | |
| gaṙn 'ягненок' | gaṙin- | gaṙan- | |
| harsn 'невеста' | harsin- | harsan- | |
r- и ł-основы
| -ր/-եր | -եւր/-եր | -ղ/-եղ | |
|---|---|---|---|
| ед.ч. | |||
| Им.п. | ոսկր | աղբեւր | աստղ |
| В.п. | ոսկր | աղբեւր | աստղ |
| Р.п. | ոսկեր | աղբեր | աստեղ |
| Д.п. | ոսկեր | աղբեր | աստեղ |
| Мест.п. | ոսկեր | աղբեր | աստեղ |
| Отл.п. | ոսկերէ | աղբերէ | աստեղէ |
| Твор.п. | ոսկերբ | աղբերբ | աստեղբ |
| мн.ч. | |||
| Им.п. | ոսկերք | աղբերք | աստեղք |
| В.п. | ոսկերս | աղբերս | աստեղս |
| Р.п. | ոսկերաց | աղբերաց | աստեղաց |
| Д.п. | ոսկերաց | աղբերաց | աստեղաց |
| Мест.п. | ոսկերս | աղբերս | աստեղս |
| Отл.п. | ոսկերաց | աղբերաց | աստեղաց |
| Твор.п. | ոսկերաւք | աղբերաւք | աստեղաւք |
на -ն- с двумя основами
|
կողմն 'сторона' |
անուն 'имя' |
տուն 'дом' |
գերութիւն 'заключение' |
|
|---|---|---|---|---|
| ед.ч. | ||||
| Им.п. | կողմն | անուն | տուն | գերութիւն |
| В.п. | կողմն | անուն | տուն | գերութիւն |
| Р.п. | կողման | անուան | տան | գերութեան |
| Д.п. | կողման | անուան | տան | գերութեան |
| Мест.п. | կողման | անուան | տան | գերութեան |
| Отл.п. | կողմանէ | անուանէ | տանէ | գերութենէ |
| Твор.п. | կողմամբ | անուամբ | տամբ | գերութեամբ |
| мн.ч. | ||||
| Им.п. | կողմանք | անուանք | տունք | գերութիւնք |
| В.п. | կողմանս | անուանս | տունք | գերութիւնս |
| Р.п. | կողմանց | անուանց | տանց | գերութեանց |
| Д.п. | կողմանց | անուանց | տանց | գերութեանց |
| Мест.п. | կողմանս | անուանս | տունս | գերութիւնս |
| Отл.п. | կողմանց | անուանց | տանց | գերութեանց |
| Твор.п. | կողմամբք | անուամբք | տամբք | գերութեամբք |
на -ն- с тремя основами
| դուռն | շարժումն | մանուկ | աղջիկ | ազն | գառն | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ед.ч. | ||||||
| Им.п. | դուռն | շարժումն | մանուկ | աղջիկ | ազն | գառն |
| В.п. | դուռն | շարժումն | մանուկ | աղջիկ | ազն | գառն |
| Р.п. | դրան | շարժման | մանկան | աղջկան | ազին | գառին |
| Д.п. | դրան | շարժման | մանկան | աղջկան | ազին | գառին |
| Мест.п. | դրան | շարժման | մանկան | աղջկան | ազին | գառին |
| Отл.п. | դրանէ | շարժմանէ | մանկանէ | աղջկանէ | ազնէ | գառնէ |
| Твор.п. | դրամբ | շարժմամբ | մանկամբ | աղջկամբ | ազամբ | գառամբ |
| мн.ч. | ||||||
| Им.п. | դրունք | շարժմունք | մանկունք | աղջկունք | ազինք | գառինք |
| В.п. | դրունս | շարժմունս | մանկունս | աղջկունս | ազինս | գառինս |
| Р.п. | դրանց | շարժմանց | մանկանց | աղջկանց | ազանց | գառանց |
| Д.п. | դրանց | շարժմանց | մանկանց | աղջկանց | ազանց | գառանց |
| Мест.п. | դրունս | շարժմունս | մանկունս | աղջկունս | ազինս | գառինս |
| Отл.п. | դրանց | շարժմանց | մանկանց | աղջկանց | ազանց | գառանց |
| Твор.п. | դրամբք | շարժմամբք | մանկամբք | աղջկամբք | ազամբք | գառամբք |
| թոռն | հարսն | |
|---|---|---|
| ед.ч. | ||
| Им.п. | թոռն | հարսն |
| В.п. | թոռն | հարսն |
| Р.п. | թոռին | հարսին |
| Д.п. | թոռին | հարսին |
| Мест.п. | թոռին | հարսին |
| Отл.п. | թոռնէ թոռանէ | հարսնէ |
| Твор.п. | թոռամբ | հարսամբ |
| мн.ч. | ||
| Им.п. | թոռունք | հարսունք |
| В.п. | թոռունս | հարսունս |
| Р.п. | թոռանց | հարսանց |
| Д.п. | թոռանց | հարսանց |
| Мест.п. | թոռունս | հարսունս |
| Отл.п. | թոռանց | հարսանց |
| Твор.п. | թոռամբք | հարսամբք |
Грабар. Существительное
Грабар. Существительное
неизменяемые основы:-на согласный
----ա
----ի
----ու
----ո
-на гласный
----ո
----ա
Грабар. Собирательное числительное
Грабар. Собирательное числительное
Образуются от соответствующих порядковых числительных прибавлением суффикса -քեան или -քին.
| 2 | երկոքին (erkokʿin) |
|---|---|
| 3 | երեքին (erekʿin) |
| 4 | չորեքին (čʿorekʿin) |
| 5 | հնգեքին (hngekʿin) |
| 6 | վեցեքին (vecʿekʿin) |
| 7 | եօթանեքին (eōtʿanekʿin) |
| 8 | ութեքին (utʿekʿin) |
| 9 | իննեքին (innekʿin) |
| 10 | տասնեքին (tasnekʿin) |
| 11 | մետասանեքին (metasanekʿin) |
| 12 | երկոտասանեքին (erkotasanekʿin) |
| 13 | երեքտասանեքին (erekʿtasanekʿin) |
| 14 | չորեքտասանեքին (čʿorekʿtasanekʿin) |
| 15 | հնգետասանեքին (hngetasanekʿin) |
| 20 | քսանեքին (kʿsanekʿin) |
| 40 | քառասնեքին (kʿaṙasnekʿin) |
| 300 | երեքհարիւրեքին (erekʿhariwrekʿin) |
Примеры
Եւ էին արդարք երկոքին առաջի Աստուծոյ, գնային յամենայն պատուիրանս եւ յիրաւունս Տեառն անարատք: - Оба они были праведны пред Богом, поступая по всем заповедям и уставам Господним беспорочно.
Грабар. Склонение существительных с неизменяемыми основами
Грабар. Склонение существительных с неизменяемыми основами
Существительные с неизменяемыми основами заканчивающимися на согласный звук
В зависимости от гласного в окончании родительного падежа мн.ч. данный тип склонения разделяется на четыре подтипа ( ա , ի , ու , ո)
Для образца возьмем существительные ամ 'год', բան 'слово', ծով 'море', и բերան 'рот'.
| ед.ч. | ||||
|---|---|---|---|---|
| ա | ի | ու | ո | |
| И.п. | ամ am | բան ban | ծով cov | բերան beran |
| В.п. | ամ am | բան ban | ծով cov | բերան beran |
| В.п. опр. | զամ zam | զբան zban | զծով zcov | զբերան zberan |
| Р.п. | ամի ami | բանի bani | ծովու covu | բերանոյ beranoy |
| Д.п. | ամի ami | բանի bani | ծովու covu | բերանոյ beranoy |
| Мест.п. | յամի yami | ի բանի i bani | ի ծովու i covu | ի բերան i beran |
| Отл.п. | յամէ yamē | ի բանէ i banē | ի ծովէ i covē | ի բերանոյ i beranoy |
| Твор. | ամաւ amaw | բանիւ baniw | ծովու covu | բերանով beranov |
| мн.ч. | ||||
| ա | ի | ու | ո | |
| И.п. | ամք amkʿ | բանք bankʿ | ծովք covkʿ | բերանք berankʿ |
| В.п. | ամս ams | բանս bans | ծովս covs | բերանս berans |
| В.п. опр. | զամս zams | զբանս zbans | զծովս zcovs | զբերանս zberans |
| Р.п. | ամաց amacʿ | բանից banicʿ | ծովուց covucʿ | բերանոց beranocʿ |
| Д.п. | ամաց amacʿ | բանից banicʿ | ծովուց covucʿ | բերանոց beranocʿ |
| Мест.п. | յամս yams | ի բանս i bans | ի ծովս i covs | ի բերանս i berans |
| Отл.п. | ամաց yamacʿ | ի բանից i banicʿ | ի ծովուց i covucʿ | ի բերանոց i beranocʿ |
| Твор. | ամաւք amawkʿ | բանիւք baniwkʿ | ծովուք covukʿ | բերանովք beranovkʿ |
Существительные с неизменяемыми основами заканчивающимися на гласный звук
Подразделяются на два склонения: ո-склонение и ա-склонение.
Особенности ա-склонения: окончание местн. падежа -ոջ и отложительного -ոջէ
Образец склонения существительных հոգի 'дух, душа' (ո- склонение) и տեղի 'место' (ա- склонение):
| ед.ч. | ||
|---|---|---|
| ո | ա | |
| И.п. | հոգի hogi | տեղի tełi |
| В.п. | հոգի hogi | տեղի tełi |
| В.п. опр. | զհոգի zhog | զտեղի ztełi |
| Р.п. | հոգւոյ hogwoy | տեղւոյ tełwoy |
| Д.п. | հոգւոյ hogwoy | տեղւոյ tełwoy |
| Мест.п. | ի հոգի i hogi | ի տեղւոջ i tełwoǰ |
| Отл.п. | ի հոգւոյ i hogwoy | ի տեղւոյ i tełwoy, տեղւոջ tełwoǰ |
| Твор. | հոգւով hogwov | տեղեաւ tełeaw |
| мн.ч. | ||
| ո | ա | |
| И.п. | հոգիք hogkʿ | տեղիք tełikʿ |
| В.п. | հոգիս hogs | տեղիս tełis |
| В.п. опр. | զհոգիս zhogs | զտեղիս ztełis |
| Р.п. | հոգւոց hogwocʿ | տեղեաց tełeacʿ |
| Д.п. | հոգւոց hogwocʿ | տեղեաց tełeacʿ |
| Мест.п. | ի հոգիս i hogs | ի տեղիս i tełis |
| Отл.п. | ի հոգւոց i hogwocʿ | ի տեղեաց i tełeacʿ |
| Твор. | հոգւովք hogwovkʿ | տեղեաւք tełeawkʿ |
Грабар. Собирательные местоимения
Грабар. Собирательные местоимения
Собирательные местоимения ամենեքեան [amenekʿean] 'каждый', բոլորեքեան [bolorekʿean] 'всякий' образуются сочетанием суффикса -քեան с прилагательными ամեն 'все' и բոլոր 'весь'.
Եւ երթային ամենեքեան մտանել յաշխարհագիր յիւրաքանչիւր քաղաքի - И пошли все записываться, каждый в свой город
Զարմանային ամենեքեան որ լսէին ի նմանէ` ընդ իմաստութիւնն եւ ընդ պատասխանիս նորա - все слушавшие Его дивились разуму и ответам Его.
Ամենեքեան որ յառաջ քան զիս եկին` գողք էին եւ աւազակք. այլ ոչ լուան նոցա ոչխարքն - Все, сколько их ни приходило предо Мною, суть воры и разбойники; но овцы не послушали их.
Склонение
местоимения ամենեքեան 'каждый', բոլորեքեան 'всякий' имеют только формы множественного числа
| ամենեքեան | բոլորեքեան | |
|---|---|---|
| 'каждый' | 'всякий' | |
| И.п. | ամենեքեան ամենեքին | բոլորեքեան բոլորեքին (bolorekʿin) |
| В.п. | ամենեսեան ամենեսին | բոլորեսեան բոլորեսին (boloresin) |
| Р.п. | ամենեցուն ամենեցունց | բոլորեցուն (bolorecʿun) բոլորեցունց |
| Д.п. | ամենեցուն ամենեցունց | բոլորեցուն (bolorecʿun) բոլորեցունց |
| Мест.п. | ամենեսեան ամենեսին | բոլորեսեան բոլորեսին (boloresin) |
| Отл.п. | ամենեցուն ամենեցունց | բոլորեցուն բոլորեցունց (bolorecʿuncʿ) |
| Тв.п. | ամենեքումբք | բոլորեքումբք (bolorekʿumbkʿ) |